TopsportTopics logo Alles over sport logo

Genetische test is zonde van het geld

Sporters en bonden wordt ontraden gebruik te maken van commerciële DNA-tests. Er bestaat nauwelijks tot geen wetenschappelijke onderbouwing voor de adviezen die uit dergelijke tests volgen. Daarnaast is het onduidelijk of er überhaupt een specialist op het gebied van genen betrokken is bij het opstellen van de adviezen.

In de afgelopen tien jaar hebben de technologische ontwikkelingen op het gebied van DNA-tests zich in sneltreinvaart opgevolgd. Waar het in de jaren ’80 van de vorige eeuw nog voor onmogelijk werd gehouden om de genetische samenstelling van de mens te ontrafelen, is inmiddels nagenoeg honderd procent bekend. Door de technologische vooruitgang zijn ook de kosten drastisch gekelderd; van 2.7 miljard dollar tien jaar geleden naar 1000 dollar vandaag de dag.

Inmiddels bieden tal van commerciële bedrijven ‘betaalbare’ DNA-tests aan. Sporters die speeksel laten afnemen om daarin hun DNA te laten testen, zouden daarmee inzicht krijgen in allerlei zaken, bijvoorbeeld hoe zij op een bepaalde training reageren of dat zij een verhoogd risico hebben op een bepaalde blessure. Ook zou een DNA-test te gebruiken zijn om op jonge leeftijd te bepalen of een kind aanleg heeft voor bijvoorbeeld duur- of juist krachtsport.

Aangezien steeds meer bedrijven DNA-tests aanbieden, en het voor sporters makkelijker en goedkoper is geworden een dergelijke test af te nemen, vond het Australische Instituut voor Sport (AIS) het tijd om hier een standpunt over in te nemen.

Meten is niet per se weten

Het standpunt van het AIS is overduidelijk; sporters en bonden wordt ontraden gebruik te maken van commerciële DNA-tests. Hoewel de bedrijven achter dergelijke tests allerlei claims maken en adviezen uitbrengen, bestaat daar nauwelijks tot geen wetenschappelijke onderbouwing voor. Ook is het onduidelijk of de werkelijke analyse van het DNA überhaupt door een specialist op het gebied van genen wordt uitgevoerd.

Dat het mogelijk is om het menselijk DNA in kaart te brengen, wil niet automatisch zeggen dat op basis daarvan gefundeerde uitspraken te doen zijn over allerhande aandoeningen en individuele effecten op bijvoorbeeld training en voeding. De wisselwerking tussen genen en bepaalde fysieke eigenschappen is namelijk uiterst complex. Meestal zijn meerdere genen betrokken bij een bepaald proces. Een of meerdere genen direct koppelen aan bijvoorbeeld meer aanleg voor kracht- of duurtraining is veel te kort door de bocht. Iets kunnen meten is in het geval van DNA dus niet per se hetzelfde als weten.

Tot slot

Hoewel de conclusie uit dit artikel het standpunt van het AIS verkondigd, lijkt er voor Nederlandse sporters en bonden geen reden om daarvan af te wijken. Ook de artsen die verbonden zijn aan NOC*NSF ontraden namelijk het gebruik van commerciële DNA-tests.

Dat neemt niet weg dat DNA-tests op andere gebieden dan dat van sport hun meerwaarde hebben bewezen, zoals bij het aantonen van een verhoogd risico op borstkanker.

Er zijn ook enkele Nederlandse bedrijven die DNA-tests aanbieden, zoals het bedrijf waar oud-topschaatser Simon Kuipers zich aan verbonden heeft. Maar ook bij deze aanbieders lijkt de wetenschappelijke onderbouwing te ontbreken. Althans, dat concludeerden de Consumentenbond en de Vereniging tegen de kwakzalverij in het najaar van 2016.

Bron

  1. Vlahovich N, Fricker PA, Brown MA, Hughes D (2017) Ethics of genetic testing and research in sport: a position statement from the Australian Institute of Sport. Br. J. Sports Med., 51: 5-11
Topsport
public, professional
samenvatting