Wetenschappers vonden al eerder dat collageen (of gelatine) ervoor zorgt dat sporters met peesblessures minder pijn hebben. Ook bleek uit één onderzoek dat het de pezen mogelijk sterker maakt, waarmee het blessures zou kunnen voorkomen. In veel sporten is het handig om sterke (stijve) pezen te hebben: als pezen op rek komen, slaan ze elastische energie op die vrijkomt als ze terugkeren naar hun normale lengte. Dit gebeurt onder andere tijdens springen, van richting veranderen en hardlopen. Hoe stijver je pezen, hoe meer energie ze kunnen opslaan en later kunnen teruggeven. In theorie zouden sporters dus ook baat kunnen hebben bij collageen om hun prestaties te verbeteren.
Wat is al bekend?
- Collageen dempt de pijn van sporters met peesblessures en versterkt mogelijk de pezen.
Wat is nieuw?
- De vermeende gunstige effecten van collageen op explosieve prestaties zijn nog niet aangetoond.
De vooraanstaand peesonderzoeker Keith Baar en zijn collega’s onderzochten of dit echt zo is. Daarvoor lieten ze 50 sporters – American footballers, rugbyers en reservisten – drie weken lang een trainingsprogramma uitvoeren bovenop hun normale trainingen. De extra trainingen waren erop gericht om hun pezen sterker te maken en bestonden uit drop jumps, box jumps en explosieve squats met alleen hun lichaamsgewicht.
Van elke sport deelden de onderzoekers de helft van de sporters willekeurig in bij een groep die dagelijks 20 gram collageen kreeg of de controlegroep die een placebo ontving. De sporters die collageen kregen, kregen ook 50 milligram vitamine C, omdat dit de opname van collageen bevordert. De wetenschappers en de sporters zelf wisten niet wie in welke groep zat.
Drie tests
Voor aanvang en na de eerste, tweede en derde week van het trainingsprogramma voerden de sporters drie tests uit op een krachtenplatform: een maximale isometrische squat, een countermovement jump en een squat jump. Voor de maximale isometrische squat zetten de sporters zo veel mogelijk kracht tegen een gefixeerde halterstang. Bij de countermovement jump veerden ze in en sprongen ze vervolgens zo hoog mogelijk. De squat jump begon in squatpositie, van waaruit ze zonder inveren ook zo hoog mogelijk sprongen. Met de gegevens uit het krachtenplatform konden de onderzoekers het vermogen en de krachtsontwikkeling van de sporters bepalen.
Geen prestatieverbetering
Collageen leidde niet tot prestatieverbetering. De kracht tijdens de isometrische squat ging bij de sporters in de controlegroep evenveel vooruit als bij de sporters die collageen kregen. De spronghoogte bij de countermovement jump en squat jump veranderde in beide groepen niet. De sporters die collageen kregen, ontwikkelden wel meer kracht bij het inveren tijdens de countermovement jump. Deze grotere krachtsontwikkeling vertaalde zich desondanks niet in een toename van de spronghoogte. Hoe dat komt is onduidelijk. De wetenschappers hadden wel verwacht dat als er verschillen zouden optreden, dit bij de countermovement jump zou zijn: alleen dan komen de pezen eerst op rek en keren ze daarna terug naar hun rustlengte.
Toekomstig onderzoek
Afdoend bewijs voor de gunstige (en afwezigheid van ongunstige) effecten van collageen is nog niet gevonden. Toekomstig onderzoek zal definitief moeten uitwijzen wat de effecten op prestaties zijn. Sporters die explosiever willen worden, doen er daarom voorlopig goed aan om geen collageen te gebruiken. Het nemen van collageen is op dit moment alleen in specifieke gevallen geïndiceerd, bijvoorbeeld als sporters peesblessures hebben. Ook dan is het echter aan te bevelen om een sportdiëtist of voedingsdeskundige te raadplegen om te bepalen of het gebruik van collageen zinvol is.
Bron
- Lis DM, Jordan M, Lipuma T, Smith T, Schaal K, Baar K. Collagen and Vitamin C supplementation increases lower limb rate of force development. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2022 Mar 1; 32(2): 65-73.
