Het European College of Sport Science (ECSS) organiseerde dit jaar in Brugge haar jaarlijkse congres (4-7 juli 2012). Op dit grootste wetenschappelijk sportcongres in Europa gaven vooraanstaande wetenschappers zoals Louise Burke van het Australian Institute of Sport (AIS) een presentatie. Een dag voor aanvang van het ECSS-congres vond een Pre-conference meeting plaats van het Gatorade Sports Science Insititute (GSSI). Deze GSSI-pre-conference meeting over sportvoeding zal een jaarlijks terugkerend fenomeen worden voorafgaande aan het ECSS-congres. Vooral op het gebied van sportvoeding werden nieuwe inzichten gepresenteerd.
Eiwitinname
Luc van Loon (Maastricht) gaf een overzicht van de studies die recent in zijn laboratorium zijn uitgevoerd op het gebied van eiwitinname. Hij besprak onder andere een studie van Peter Res waaruit blijkt dat vlak voor het slapen gaan 40 gram caseïne (een melkeiwit) nemen van groot belang is om de ’s nachts optredende afbraak van spiereiwit tegen te gaan. Res geeft aan dat 30 gram waarschijnlijk ook voldoende is. Verder gaf Res aan dat hij het effect van caseïne heeft onderzocht, omdat de afbraak daarvan minder snel verloopt dan die van bijvoorbeeld wei-eiwitten. Ook Stuart Phillips (Hamilton) gaf in zijn presentatie aan dat eiwitinname vlak voor het slapen gaan een positief effect heeft op de balans in spiereiwitsynthese. Door deze positieve balans zou de spier zich beter kunnen adapteren. Wat betreft de adaptatie van een spier is verder bekend dat het innemen van 20-25 gram eiwit na inspanning de adaptatie van de spier bevordert (zie ook ‘Wei en koeienmelk stimuleren spieropbouw na krachttraining’). Van Loon stelt dat deze adaptatie geoptimaliseerd kan worden door tijdens elke maaltijd een vaste hoeveelheid eiwitten in te nemen en dit zelfs tijdens inspanning te doen. Voor het bepalen van de hoeveelheid eiwitten per maaltijd geldt de volgende stelregel: 0,25-0,3 gram/kg/maaltijd. Van Loon gaf wel duidelijk aan dat het gaat om spieradaptatie en niet om acute prestatieverbetering. Overigens, volgens Phillips kunnen tijdens maaltijden het best wei-eiwitten gebruikt worden aangezien deze het snelst worden opgenomen. Vlak voor het slapen gaan kan het best een eiwit ingenomen worden dat minder snel wordt opgenomen, zoals caseïne.
Nieuwe richtlijn koolhydraten?
Asker Jeukendrup (GSSI en Birmingham) stelde het huidige advies van het innemen van 30-60 gram koolhydraten per uur tijdens inspanning ter discussie. Jeukendrup stelt dat een opname tot 90 gram koolhydraten per uur mogelijk is. Het innemen van 30 gram fructose naast de 60 gram glucose leidt namelijk tot een hogere koolhydraatopname dan 60 gram per uur. De verklaring ligt volgens Jeukendrup in transportsystemen in het maag-darmkanaal die de koolhydraten naar het bloed transporteren. Deze raken verzadigd indien de koolhydraatinname zich beperkt tot één type koolhydraten. Het gecombineerd innemen van twee soorten koolhydraten spreekt verschillende transportsystemen aan, waardoor de koolhydraatopname kan stijgen tot 90 gram per uur. Dit advies is volgens Jeukendrup onafhankelijk van het lichaamsgewicht van een atleet. De Canadese voedingswetenschapper Trent Stellingwerff stelt dat atleten hun transportsystemen voor de verschillende koolhydraten kunnen trainen. Stellingwerff ging ook kort in op het ‘stapelen’ van koolhydraten voor een wedstrijd. Per gram koolhydraten wordt 2,8 gram water opgeslagen. Dit leidt dus tot een extra toename van het lichaamsgewicht, die niet in alle wedstrijdsituaties wenselijk is.
Beta-alanine
Wim Derave (Gent) stelt dat het innemen van beta-alanine een positieve invloed heeft op de buffercapaciteit bij hoogintensieve inspanningen die 60 tot 240 seconden duren. Beta-alanine is een belangrijke bouwsteen voor de aanmaak van carnosine. Carnosine is één van de belangrijke buffers om de zuurgraad in het lichaam op peil te houden. Volgens Derave neemt de gevoeligheid voor calcium toe bij een stijging van de hoeveelheid carnosine. Dit zou er uiteindelijk toe leiden dat vermoeidheid later optreedt. Het innemen van carnosine is echter zinloos. Na inname wordt het direct afgebroken in het maag-darmstelsel. Het innemen van beta-alanine leidt wel tot een stijging van de hoeveelheid carnosine en daarmee tot een verhoogde buffercapaciteit. Het lijkt erop dat de totale hoeveelheid ingenomen beta-alanine bepalend is voor de stijging van de hoeveelheid carnosine. De maximale dagelijkse dosis is 5 gram. Een hogere inname leidt tot fysiek discomfort, zoals tintelingen in het gezicht en de vingers. Om de bijwerkingen te voorkomen kan gebruikgemaakt worden van slow-release beta-alanine. Derave geeft aan dat de effecten van het langdurig innemen van beta-alanine nog onduidelijk zijn. Het meest recente en nog niet gepubliceerde onderzoek van Derave laat zien dat een onderhoudsdosis van 1,2 gram/dag voldoende is om de buffercapaciteit te verhogen. Het is echter nog onduidelijk of deze dosis gelijk moet zijn voor lichte en zware atleten. Tot op heden heeft het onderzoek naar beta-alanine alleen plaatsgevonden bij mannen. Derave liet nog niet gepubliceerde data zien waaruit blijkt dat de absolute toename van carnosine gelijk is voor mannen en vrouwen. Relatief gezien lijkt de stijging bij vrouwen zelfs groter, aangezien vrouwen van zichzelf een lagere hoeveelheid carnosine hebben.
Voedingssupplementen uit de natuur
De wetenschappelijke interesse in voedingssupplementen die uit de natuur afkomstig zijn werd bevestigd door het feit dat hier meerdere presentaties aan gewijd waren. Aan bod kwamen bessen en kersen, groene thee en natuurlijk bietensap. Jo Bowtell van de universiteit van Exeter stelde dat bessen en kersen wel eens een positief effect zouden kunnen hebben op het acute herstel na inspanning. Bowtell gaf wel aan dat het onderzoek nog in de kinderschoenen staat en dat vervolgonderzoek noodzakelijk is. Ook het onderzoek naar de effecten van groene thee van de Engelse voedingswetenschapper Adrian Hodgson geeft nog geen harde conclusies. Het lijkt er in ieder geval op dat de vetstofwisseling omhoog gaat. Uiteraard was ook professor Andrew Jones aanwezig om de laatste inzichten te delen over het effect van bietensap. Wetenschappelijk gezien vertelde Jones niets nieuws in vergelijking met het verhaal dat hij op het congres van het ACSM vertelde (zie verslag Highlights congres American College of Sports Medicine – 2012). Wel gaf hij aan dat hij zich in vervolgonderzoek naar de effecten van bietensap gaat richten op de invloed van de verschillende spiervezeltypen en het effect van de trainingsstatus van de atleet.
Whereabouts
MacGregor (Swansea) stelt de regels van het invullen van de whereabouts ter discussie voor verscheidene sporten. Zo stelt MacGregor dat bijvoorbeeld bij curling en handboogschieten atleten alleen baat hebben bij doping tijdens een competitie. Er is in de topsport veel te doen om de whereabouts die door topatleten dagelijks moeten worden ingevuld. Zo is Gregory Sedoc net terug van een schorsing omdat hij drie keer in de fout is gegaan met het invullen van zijn whereabouts. Deze whereabouts zijn door het World Anti-Doping Agency (WADA) in het leven geroepen om altijd te weten waar een atleet is. Zo kan altijd een dopingcontrole uitgevoerd worden. Het invullen van deze whereabouts is een behoorlijke inbreuk op de privacy. De vraag is dan ook of atleten van sporten die geen baat hebben bij out-of-competition dopinggebruik ook aan deze inbreuk van de privacy moeten worden blootgesteld. Op dit moment maakt het WADA geen onderscheid tussen sporten. Dit zou echter in de toekomst wel eens kunnen veranderen, aangezien er rechtszaken worden gepland aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, aangezien sporters meer bescherming van hun privacy willen.
