Onderzoekers uit Groningen analyseerden zwemtijden van de Olympische Spelen van Athene (2004), Beijing (2008), Londen (2012) en Rio de Janeiro (2016). Dat sporters onder invloed van hun 24-uursritme beter presteren in de vroege avond was al bekend. Het nieuwe onderzoek toont aan dat dit ook geldt voor sporters op het allerhoogste niveau: op basis van de finaletijden zijn zwemmers gemiddeld 0,32 procent sneller rond 17.00 uur dan rond 08.00 uur.. Dit verschil is vaak groter dan het verschil tussen een gouden of een zilveren medaille.
Wat is al bekend?
- De meeste sporters presteren het best in de vroege avond.
- Het moment van de prestatiepiek hangt mede af van het chronotype van de sporter.
Wat is nieuw?
- Het tijdstip van een olympische finale heeft invloed op de prestaties.
- Deze invloed is vaak groter dan het verschil tussen een zilveren of een gouden medaille.
24-uursritme
De optimale sportprestatie hangt samen met de kerntemperatuur van het lichaam, die een 24-uursritme volgt. Deze piekt in de vroege avond, wat voor de meeste mensen ook het optimale moment is om te presteren. Het moment van de prestatiepiek hangt verder af van verschillende hormonen, psychologische factoren en externe factoren, zoals omgevingstemperatuur. Ook is het chronotype van de sporter van belang: bij vroege vogels ligt de prestatiepiek eerder op de dag dan bij nachtuilen.
Niet gewend
Gastlanden van Olympische Spelen houden geen rekening met het tijdstip waarop sporters optimaal kunnen presteren. Organisatoren passen hun wedstrijdprogramma aan op televisie-uitzendingen op andere continenten. Dit leidt er vaak toe dat sporters moeten presteren op tijdstippen die ze niet gewend zijn. Zo kwamen de zwemmers in Beijing al om 10.00 uur in actie voor hun finales, maar moesten ze in Rio de Janeiro wachten tot 23.00 uur.
Piek verleggen
Het is mogelijk de prestatiepiek te verleggen, blijkt uit eerder onderzoek. Dit kan door veel te trainen op het tijdstip van een belangrijke race. Ook door eerder of juist later op te staan en te slapen, kan een sporter de prestatiepiek een paar uur verplaatsen. Of de olympische zwemmers dat voorafgaand aan de geanalyseerde wedstrijden deden, kunnen de onderzoekers niet zeggen. Dat het tijdstip ondanks het hoge niveau van olympisch finalisten nog invloed heeft op de tijden, benadrukt het belang van een goede voorbereiding.
De onderzoekers adviseren van tevoren na te gaan wanneer de belangrijkste race in het toernooi zal plaatsvinden. Afhankelijk van de ambitie en het niveau van de sporter kan dat een voorronde of een finale zijn. Daarna kan de sporter zich het beste voorbereiden door veel op dat tijdstip te trainen.
Bron
- Lok R, Zerbini G, Gordijn MCM, Beersma DGM, Hut RA. Gold, silver or bronze: circadian variation strongly affects performance in Olympic athletes. Sci. Rep. 2020;10(1):1–6.
